อยากให้เราลองหลับตา จินตนาการ ถึงผู้หญิงสักคน อายุอานาม ประมาณ 30 ต้นๆ หญิงสาวคนนี้ จากบ้านเกิดมาหลายปี ความฝันที่เคยอยากเป็นข้าราชการให้พ่อแม่ภูมิใจ เลือนหายไปพร้อมกับ ภาระหน้าที่ ที่เธอเลือกจะเดินทางเข้ามาทำงานที่นิคมอุตสาหกรรม ตามคำชักชวนของน้า เหตุผลง่ายๆก็คือ ความหวังที่อยากจะมีชีวิตที่ดีขึ้น ทำงานหาเงิน ส่งกลับมาให้พ่อแม่ ให้อยู่สุขสบาย ไม่ต้องทำนา หลังขดหลังแข็งไปวันๆแบบนี้ เธอตั้งใจไว้ว่า ทำงานได้สักพัก ส่งเงินให้พ่อแม่มาไถ่ที่นาได้ และมีเงินเก็บสักสองสามแสน ก็จะกลับไปบ้านเกิด อยู่พร้อมหน้ากับพ่อแม่อีกครั้ง แต่วันนั้น ไม่เคยมาถึง เพราะเงินเก็บที่ไม่มีแล้ว ยังมีแต่หนี้ที่นับวันจะพอกพูนขึ้นเรื่อยๆ จนหาทางออกไม่เจอ สุดท้ายตัดสินใจ หยุดจ่ายหนี้บัตรกดเงินสดก็แล้ว แต่หนี้ก็ยังไม่หยุดพอกพูน ตอนนี้เธอกำลังตัดสินใจหาทางออกสุดท้าย ทางออกที่กำลังจะกลายเป็นกับดัก และขุมนรกแห่งใหม่ นั่นคือยกหูโทรหา “เจ้าหนี้นอกระบบ”
ชีวิตของเธอ อาจจะนำมาสร้างเป็นหนังดราม่า เสียดสีสังคมได้สักหนึ่งเรื่อง แต่สิ่งเหล่านี้ คือชีวิตจริง และเป็นชีวิตของกลุ่มคนกว่าหนึ่งในสามของประเทศ ที่กำลังตกอยู่ในสภาะเดียวกัน เรื่องราวอาจจะคล้ายบ้าง ต่างบ้าง แต่ก็แทบจะเป็นเส้นทางเดียวกัน คนกลุ่มนี้ ตามการจ้างงาน เราเรียกพวกเค้าว่า พนักงานระดับปฏิบัติการ ตามบทความวิชาการ เราเรียกพวกเค้าว่า The working poor แต่ที่โนบูโร เราเรียกพวกเค้า ว่า พี่ฟ้า
ความเดิมตอนที่แล้ว
ในช่วงที่วิกฤติโควิดถาโถมเข้ามา พวกเรา noburo ก็เป็นหนึ่งในธุรกิจที่ได้รับผลกระทบนั้น ช่วงต้นปีนี้เราจึงใช้โอกาสที่ธุรกิจเคลื่อนตัวช้าลงกลับมามองและทบทวนความหมายของการดำรงอยู่และจิตวิญญาณที่แท้จริงของโนบูโรเพื่อที่จะเตรียมพร้อมก้าวย่างต่อไปอย่างมั่นคงอีกครั้งในสถานการณ์ธุรกิจที่ท้าทายเช่นนี้ เราได้รับเกียรติจากพี่บี๋ ปรารถนา จริยวิลาศกุล นักปั้นแบรนด์ social enterprise ชื่อดัง ที่เคยปั้นธุรกิจเพื่อสังคมให้ปังมาแล้วรายแล้วรายเล่า พี่บี๋บอกเราว่าพื้นฐานที่สำคัญที่สุดในการสร้างแบรนด์ก็คือการทำ Corporate Credo หรือ บทบัญญัติขององค์กร และการจะหา Credo ได้นั้นเราต้องตอบตัวเราเองให้ได้ใน 5 คำถามต่อไปนี้
BIG WHY : The big purpose
WHAT : The experience to be delivered
WHO : The people benefiting from the experience (What)
HOW : The magic process which produces the What
WHY US : Internal core values
Noburo’s WHO
ชัดเจนว่าจุดมุ่งหมายสูงสุดของการสร้างแบรนด์ที่แข็งแรงคือการหา Big WHY หรือการตอบคำถามถึงเป้าประสงค์-ความหมายของการดำรงอยู่ของ noburo บนโลกใบนี้ให้ได้ หากแต่ว่าก่อนจะไปถึงจุดนั้นเราจำเป็นต้องเห็นภาพ WHO หรือลูกค้าของพวกเราให้ชัดเจนเสียก่อนว่าพวกเค้าเป็นคนกลุ่มไหน มีอาชีพ การศึกษา รายได้ พื้นฐานความเชื่อ ค่านิยม คุณค่าชีวิต ความหวัง ความฝันแบบใด เพื่อที่การดำรงอยู่ของพวกเราจะช่วยแก้ปัญหาให้พวกเขาได้อย่างถูกจุดและในที่สุดก็ส่งผลดีเป็นวงกว้าง ส่งต่อพลังงานบวกกระเพื่อมไปถึงระดับสังคมและประเทศที่ซึ่งแต่ละปัจเจกล้วนพึ่งพาอาศัยซึ่งกันและกัน
ใน workshop พี่บี๋ลองให้พวกเราแต่ละคนอธิบายภาพในหัว WHO ของโนบูโรที่พวกเราตั้งชื่อว่า
“พี่ฟ้า” ตัวแทนสาวโรงงานที่ยังอยู่ในวังวนหนี้ท่วมหัวเอาตัวไม่รอด แล้วให้แต่ละคนมานำเสนอไอเดียใน workshop แล้วผลลัพธ์ที่คาดไม่ถึงก็ปรากฏ พวกเราพบว่าภาพในหัวที่พวกเราแต่ละคนมีต่อพี่ฟ้ากลับแตกต่างกัน พี่ฟ้าของบางคนเป็นแม่บ้าน ที่ไปกู้เงินมาลงทุนคริปโตบ้าง พี่ฟ้าบางคนเกรี้ยวกราด สนใจอยากได้เงินกู้ไวๆบ้าง พี่ฟ้าบางคนก็เป็นสาวออฟฟิศที่ติดหนี้บัตรอยู่หลายตัวบ้าง มากันคนละทิศละทาง
พี่ฟ้า - หนี้โดมิโน ที่ส่งผลกับงาน
หลังการปรึกษาหารือร่วมกัน “พี่ฟ้า” ลูกค้าคนสำคัญของเราคือตัวแทนของ กลุ่มคนทำงาน-กลุ่มแรงงานที่ย้ายถิ่นฐานบ้านเกิดมาจากต่างจังหวัด ต้องจากครอบครัวมาทำงานในกทม. หรือ หัวเมืองใหญ่ๆเพื่อมาประกอบอาชีพที่อาจจะไม่ได้ใช้ทักษะมากนักในการทำงาน หรือที่เรียกว่า พนักงานระดับปฏิบัติการ (Operation workers)
ในสายตาของนายจ้างพี่ฟ้าทุกๆคนเป็นมดงานและฟันเฟืองสำคัญในสายการผลิตหรือการบริการที่คอยขับเคลื่อนธุรกิจให้หมุนไปข้างหน้า พี่ฟ้าที่มีทักษะ ขยันขันแข็ง ทำงานผิดพลาดน้อย คล่องแคล่วว่องไว แก้ปัญหาเฉพาะหน้าได้ดีล้วนเป็นที่หมายปองของทุกองค์กร เพราะนั่นหมายถึง efficiency / productivity ที่สูงขึ้นของบริษัท ในทางกลับกันภาวะความเครียดความกังวลรวมไปถีงภาวะหนี้สินล้นพ้นย่อมหมายถึงพี่ฟ้าที่ทำงานผิดพลาด ขาดงานบ่อย หรือแม้กระทั่งต้องลาออกเพื่อหนีหนี้ ท้ายที่สุดธุรกิจของนายจ้างก็ได้รับผลกระทบเป็นโดมิโน
พี่ฟ้า - ชีวิต ความหวัง ความฝัน
สำหรับพวกเราแล้วพี่ฟ้าก็เป็นคนๆหนึ่งที่มีความฝัน ความหวัง เป็นคนที่รักครอบครัวยอมเสียสละจากบ้านนอกมาหาโอกาสในเมืองใหญ่ ทำงานเหน็ดเหนื่อย โอทีมากมาย เพื่อที่จะหาเงินให้พอกับค่าครองชีพในเมือง ไหนจะค่าห้อง ค่ากินอยู่ มากไปกว่านั้นพี่ฟ้าไม่ได้หาเงินเพียงเพื่อกินใช้คนเดียว ยังมีคนข้างหลังหลายชีวิตที่รอเงินจากพี่ฟ้าในทุกๆเดือน เพื่อครอบครัว พี่ฟ้าทำได้เสมอ หลายครั้งที่พี่ฟ้ารักเพื่อน รักลูกน้องมากจนยอมที่จะค้ำประกันเงินกู้ให้ แต่พอพวกเขาหนีหนี้หายไปแล้วพี่ฟ้าก็ต้องแบกรับภาระหนี้ที่ตนเองไม่ได้ก่อ หนักเข้าๆพี่ฟ้าบางคนก็เดินทางมาถึงจุดหายนะ ไม่มีเงินใช้หนี้ในระบบและเริ่มพึ่งพาหนี้นอกระบบอย่างจำยอม ความฝันที่เคยคิดว่าอยากจะทำงานเก็บเงินสร้างบ้านที่ต่างจังหวัดหลังเกษียณเริ่มเลือนลางห่างไกลออกไปทุกที
ปัญหาหนี้นอกระบบดอกเบี้ยสูงลิ่วของพี่ฟ้า ส่วนหนึ่งเกิดจากการที่สถาบันการเงินต่างๆ ต่างส่ายหน้าหากต้องเจอลูกหนี้ที่กำลังน้ำท่วมหัวเอาตัวไม่รอด ทั้งภาระหนี้ที่สูง และหลายๆคนกลายเป็นหนี้ค้างชำระ เพราะมันหมายถึงความเสี่ยงสูงลิ่วที่พวกเขาต้องแบกรับ แต่โนบูโรไม่คิดแบบนั้น เราเชื่อว่าถ้าเรายิ่งละเลยพวกเขา พวกเขาจะยิ่งถูกผลักออกไปนอกระบบ มีแต่จะทำให้ปัญหาหนี้ครัวเรือนพอกพูนใหญ่โตขึ้นไปอีก วิธีการแก้เดียวที่จะช่วยพี่ฟ้าของเราคือ ช่วยฉุดเขาขึ้นมาจากน้ำให้เร็วที่สุด แต่ในขณะเดียวกันเราต้องรีบทำให้เขาเห็นว่า เขามีศักยภาพที่จะหลุดพ้นจากหนี้เหล่านั้นได้อย่างถาวร ด้วยศักยภาพในตัวของพี่ฟ้าเอง
เราเชื่อว่าพี่ฟ้าทุกคนสามารถฝึกฝนความรู้และทักษะทางการเงิน สามารถปรับเปลี่ยนพฤติกรรมทางการเงินได้ เราเชื่อว่าพี่ฟ้าทุกคนมีสิทธิ์ที่จะฝันและมีศักยภาพในการทำตามความฝัน จากประสบการณ์ของพวกเราตั้งแต่ก่อตั้งโนบูโร มีตัวแทนพี่ฟ้านับไม่ถ้วนที่เป็นเครื่องพิสูจน์ความเชื่อนี้
เพื่อเธอ เพื่อเรา เพื่อทุกคน
พวกเราเชื่อว่าการแก้ปัญหาหนี้ให้พี่ฟ้าไม่ใช่เพียงเพื่อให้โนบูโรได้กำไร และก็ไม่ใช่เเค่เพื่อตัวพี่ฟ้าเท่านั้น แต่ถ้าหากพี่ฟ้า หลุดพ้นจากหนี้นอกระบบ มีเงินเก็บออม และมีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น นอกจากความสุขที่มีแล้ว ยังหมายถึงความเชื่อมั่นในศักยภาพของตนเองด้วย เชื่อมั่นว่าเค้าคือคนที่กุมชะตาชีวิตและความสุขของตนเอง และเราเชื่อว่าความสุขนั้นจากแผ่ขยายไปสู่พี่ฟ้าคนอื่นๆอีกคนแล้วคนเล่า จากเพื่อนสู่เพื่อน จากกลุ่มเพื่อนแผ่ขยายเป็นทั้งบริษัท และพี่ฟ้าจะนำสิ่งเหล่านี้ กลับไปดูแลคนที่พี่ฟ้ารัก ทั้งเพื่อน ครอบครัว พ่อแม่ พี่ฟ้าจะสอนลูกให้เติบโตมาเป็นคนที่มีความสุข ลูกๆของพี่ฟ้า จะเชื่อมั่นในศักยภาพของตนเอง และเติบโตเป็นคนคุณภาพของสังคม และร่วมกันสร้างสังคม ประเทศ ที่เราอยากจะเห็นในโลกใบนี้ให้เกิดขึ้น จากจุดเริ่มต้นเล็กๆ แค่พี่ฟ้าเชื่อ ว่าตนเองหลุดพ้นจากหนี้ได้ และทำได้สำเร็จ
และนี่คือ สิ่งที่พวกเราชาวโนบูโร ตั้งใจ อยากเห็นภาพนั้นให้เกิดขึ้นจริงสักวันหนึ่งในสังคมไทย
โนบูโร สร้างพี่ฟ้า พี่ฟ้าสร้างสังคม